Verduisteringen 2021

Er zullen in 2021 vier verduisteringen plaatsgrijpen: twee zonsverduisteringen, en twee maansverduisteringen

DatumTypeZichtbaarheid
26 mei 2021totale maansverduisteringonzichtbaar in België
10 juni 2021ringvormige zonsverduisteringzichtbaar in België als een gedeeltelijk verduistering
19 november 2021gedeeltelijk maansverduisteringgedeeltelijk zichtbaar in België
4 december 2021totale zonsverduisteringonzichtbaar in België

I – 26 mei 2021 – Totale maansverduistering, onzichtbaar in België

FazenWereldtijdLengteBreedtePositie-hoek Hoogte te Ukkel
Intrede van de maan in de bijschaduw08h46,2133 41 W20 18 S124 E
Intrede van de maan in de kernschaduw09h44,6147 42 W20 28 S133 E
Begin van de totale verduistering11h09,4168 03 W20 43 S185 E
Maximum van de verduistering11h18,7170 16 W20 44 S196 E
Einde van de totale verduistering11h27,9172 29 W20 46 S206 E
Uittrede van de maan uit de kernschaduw12h52,8167 11 E21 00 S258 E
Uittrede van de maan uit de bijschaduw13h51,2153 10 E21 10 S268 E

De lengte en de breedte hebben betrekking op het punt op aarde waar de maan zich op dat ogenblik in het zenit bevindt. De positiehoek is die van de denkbeeldige lijn die het midden van de maanschijf met het midden van de aardschaduw verbindt, en wordt gemeten in het midden van de maanschijf, in tegenwijzerzin vanaf het noorden. Bij het begin en het einde van de bij- en kernschaduwfaze is dit de positiehoek van het contactpunt. De hoogte van de maan en de tijdstippen van maansopkomst en -ondergang worden bepaald door haar middelpunt zonder rekening te houden met refractie. Grootte van de verduistering: 1,015, als de middellijn van de maanschijf als eenheid genomen wordt. Het gebied waar de verduistering waarneembaar is, wordt gegeven op de bijgaande kaart. De verklaring van de gebruikte codes staat op het einde van de pagina.

II – 10 juni 2021 – Ringvormige zonsverduistering, zichtbaar in België als een gedeeltelijk verduistering

FazenWereldtijdLengteBreedte
Begin van de verduistering08h12,3044 10 W23 29 N
Begin van de ringvormige verduistering09h49,8086 29 W48 13 N
Begin van de centrale verduistering09h54,9089 30 W50 10 N
Maximum van de verduistering10h42,8066 57 W81 16 N
Centrale verduistering op plaatselijke schijnbare middag11h01,1165 23 W88 09 N
Einde van de centrale verduistering11h28,7156 32 E63 34 N
Einde van de ringvormige verduistering11h33,8151 19 E62 13 N
Einde van de verduistering13h11,4094 22 E41 16 N

Maximale grootte van de verduistering: 0,944, als de middellijn van de zonneschijf als eenheid genomen wordt.

Het gebied waar de verduistering waarneembaar is, wordt gegeven op de bijgaande kaart. De verklaring van de gebruikte codes staat op het einde van de pagina.


De duur van de ringvormige fase langs de lijn van centraliteit zal maximaal 3m 48s bereiken op een punt gelegen op 67° W lengte en 81° N breedtegraad.

Fazen te Ukkel – Brussel (Sterrenwacht)

FazenWereldtijdPositie-hoek t.o.v de poolPositie-hoek t.o.v het zenitHoogte te Ukkel
Eerste contact09h17min01s298334+51
Maximum van de verduistering10h19min06s342007+58
Laatste contact11h25min09s026032+62

Grootte van de verduistering: 0,263, als de middellijn van de zonneschijf als eenheid genomen wordt.

De positiehoek ten opzichte van de pool, resp. het zenit, is de hoek die de richting van het middelpunt van de maanschijf insluit met de richting naar de pool, resp. het zenit. Beide hoeken worden in tegenwijzerzin gemeten in het middelpunt van de zonneschijf. Bij het begin en het einde van de verduistering zijn deze hoeken tevens de positiehoeken van het contactpunt.

De hoogte van de zon wordt bepaald door een referentiepunt dat zich tijdens de verduistering in het verduisterde deel van de zon bevindt en op de tijdstippen van de contacten samenvalt met het contactpunt tussen zon
en maan. Er wordt geen rekening gehouden met straalbreking.

Zichtbaarheid in België

De volgende tabel geeft de fazen voor enkele representatieve Belgische woonplaatsen.

In Vlaanderen en Brussel:

Plaats Begin in wereldtijd Maximum in wereldtijd Einde in wereldtijd Grootte
Veurne 09h13min40s 10h16min46s 11h24min10s 0,283
Oostende 09h14min10s 10h17min27s 11h24min58s 0,285
Brugge 09h14min48s 10h17min57s 11h25min18s 0,282
Poperinge 09h13min44s 10h16min27s 11h23min27s 0,278
Kortrijk 09h14min48s 10h17min18s 11h23min59s 0,273
Gent 09h15min45s 10h18min30s 11h25min20s 0,274
Oudenaarde 09h15min29s 10h17min54s 11h24min26s 0,271
Geraardsbergen 09h16min03s 10h18min15s 11h24min31s 0,267
Aalst 09h16min22s 10h18min49s 11h25min18s 0,269
Sint-Niklaas 09h16min36s 10h19min25s 11h26min14s 0,273
Mechelen 09h17min17s 10h19min45s 11h26min09s 0,268
Antwerpen 09h17min08s 10h19min58s 11h26min45s 0,273
Essen 09h17min18s 10h20min31s 11h27min41s 0,278
Turnhout 09h18min16s 10h21min06s 11h27min46s 0,271
Geel 09h18min21s 10h20min52s 11h27min15s 0,267
Neerpelt 09h19min16s 10h21min46s 11h28min01s 0,265
Hasselt 09h19min04s 10h21min04s 11h26min49s 0,259
Tongeren 09h19min21s 10h21min01s 11h26min25s 0,254
Maaseik 09h20min02s 10h22min10s 11h27min59s 0,259
Leuven 09h17min44s 10h19min51s 11h25min52s 0,263
Diest 09h18min28s 10h20min40s 11h26min40s 0,262
Brussel 09h17min01s 10h19min11s 11h25min20s 0,265

In Wallonië:

Plaats Begin in wereldtijd Maximum in wereldtijd Einde in wereldtijd Grootte
Nijvel 09h16min56s 10h18min40s 11h24min22s 0,259
Geldenaken 09h18min05s 10h19min51s 11h25min28s 0,258
Doornik 09h15min01s 10h17min05s 11h23min18s 0,267
Bergen 09h16min09s 10h17min45s 11h23min49s 0,259
Charleroi 09h17min12s 10h18min32s 11h23min49s 0,254
Chimay 09h16min56s 10h17min37s 11h22min16s 0,247
Philippeville 09h17min25s 10h18min19s 11h23min06s 0,248
Namen 09h18min04s 10h19min20s 11h24min27s 0,252
Dinant 09h18min12s 10h19min05s 11h24min47s 0,247
Gedinne 09h18min18s 10h18min36s 11h22min42s 0,240
Hoei 09h18min53s 10h20min08s 11h25min09s 0,250
Luik 09h19min36s 10h20min57s 11h26min01s 0,250
Werbomont 09h19min53s 10h20min41s 11h25min09s 0,243
Eupen 09h20min36s 10h21min46s 11h26min32s 0,246
Sankt Vith 09h20min54s 10h21min19s 11h25min18s 0,237
Marche-en-Famenne 09h19min10s 10h19min47s 11h24min10s 0,243
Bastenaken 09h20min03s 10h20min04s 11h23min43 0,234
Libramont 09h19min08s 10h19min16s 11h22min58s 0,235
Bouillon 09h18min38s 10h18min29s 11h22min07s 0,235
Virton 09h19min45s 10h18min54s 11h21min44s 0,226
Aarlen 09h20min21s 10h19min38s 11h22min31s 0,226

III – 19 november 2021 – Gedeeltelijk maansverduistering, gedeeltelijk zichtbaar in België

Fazen Wereldtijd Lengte Breedte Positie-hoek Hoogte te Ukkel
Intrede van de maan in de bijschaduw 06h00,4 094 59 W 18 40 N 054 E +08
Maansondergang te Ukkel 06h56,9 108 42 W 18 49 N 048 E 0
Intrede van de maan in de kernschaduw 07h18,4 113 54 W 18 53 N 044 E
Maximum van de verduistering 09h02,9 139 14 W 19 09 N 341 E
Uittrede van de maan uit de kernschaduw 10h47,4 164 34 W 19 26 N 278 E
Uittrede van de maan uit de bijschaduw 12h05,5 176 31 E 19 38 N 268 E

De lengte en de breedte hebben betrekking op het punt op aarde waar de maan zich op dat ogenblik in het zenit bevindt. De positiehoek is die van de denkbeeldige lijn die het midden van de maanschijf met het midden van de aardschaduw verbindt, en wordt gemeten in het midden van de maanschijf, in tegenwijzerzin vanaf het noorden. Bij het begin en het einde van de bij- en kernschaduwfaze is dit de positiehoek van het contactpunt. De hoogte van de maan en de tijdstippen van maansopkomst en -ondergang worden bepaald door haar middelpunt zonder rekening te houden met refractie.

Grootte van de verduistering:0,978, als de middellijn van de maanschijf als eenheid genomen wordt.

Het gebied waar de verduistering waarneembaar is, wordt gegeven op de bijgaande kaart. De verklaring van de gebruikte codes staat op het einde van de pagina.

IV – 4 december 2021 – Totale zonsverduistering, onzichtbaar in België

Fazen Wereldtijd Lengte Breedte
Begin van de verduistering 05h29,3 005 11 W 23 10 S
Begin van de totale verduistering 07h00,0 048 37 W 52 05 S
Begin van de centrale verduistering 07h02,9 051 13 W 53 05 S
Maximum van de verduistering 07h33,3 046 03 W 76 41 S
Centrale verduistering op plaatselijke
schijnbare middag
07h56,2 121 29 W 78 58 S
Einde van de centrale verduistering 08h03,8 134 09 W 67 22 S
Einde van de totale verduistering 08h06,6 138 49 W 67 20 S
Einde van de verduistering 09h37,5 148 57 E 46 12 S

Het gebied waar de verduistering waarneembaar is, wordt gegeven op de bijgaande kaart. De verklaring van de gebruikte codes staat op het einde van de pagina.

De duur van de totaliteitsfaze langs de centraliteitslijn zal een maximum bereiken van 1m 57s in een punt gelegen op 46° westerlengte en 77° zuiderbreedte.

Toelichtingen:

De codes die op de kaarten gebruikt worden om de zichtbaarheid van maansverduisteringen aan te geven zijn de volgende: de intrede in de bijschaduw is zichtbaar vanuit de gebieden 1 tot en met 6, de intrede in de kernschaduw in de gebieden 2 tot en met 7, het begin van de totaliteit in de gebieden 3 tot en met 8. De uittredes uit de totaliteit, de kernschaduw en de bijschaduw zijn respectievelijk waarneembaar vanuit de gebieden 4 tot en met 9, 5 tot en met 10, en 6 tot en met 11. In gebied 6 is de volledige verduistering waarneembaar, in de gebieden 5 tot en met 7 zijn de kernschaduwfazen volledig waarneembaar, en in de gebieden 4 tot en met 8 is de totaliteit in zijn geheel waarneembaar.

Op de kaarten met de zichtbaarheid van zonsverduisteringen worden de volgende codes gebruikt: P Gedeeltelijke zonsverduistering, zichtbaar.
p Gedeeltelijke zonsverduistering, gedeeltelijk zichtbaar.
R Ringvormige zonsverduistering, waarvan de ringvormige faze in zijn geheel waarneembaar is.
r Ringvormige zonsverduistering, waarvan de ringvormige faze gedeeltelijk waarneembaar is.
T Totale zonsverduistering, waarvan de totale faze in zijn geheel waarneembaar is.
t Totale zonsverduistering, waarvan de totale faze gedeeltelijk waarneembaar is.

De basisgegevens voor dit hoofdstuk werden ontleend aan de numerieke integratie DE405, ons welwillend ter beschikking gesteld door het Jet Propulsion Laboratory. Om over te gaan van Terrestrische Tijd (TT) naar Wereldtijd (UT) werd gebruik gemaakt van de volgende voorlopige vergelijking: UT = TT – 70,0 s.