Oktober 2023 (In de hemel van)

OPGELET : De tijdstippen zijn gegeven in Wereldtijd UT (voor Ukkel). Men moet TWEE uur bijtellen om de plaatselijke tijd te bekomen.

Belangrijke hemelverschijnselen

2 De Maan in conjunctie 3° ten noorden van Jupiter (-2,8) om 3 h

5 De Maan op zijn grootste noordelijke declinatie (+28°19’) voor het jaar 2023 om 21 h 10 m

Overgang van de schaduw van J III (Ganymedes) op Jupiter (-2,8) van 21 h 55 m tot 23 h 41 m

6 Laatste Kwartier van de Maan om 13 h 48 m

De satellieten J I (Io) en J II (Europa) in conjunctie kort na 21 h 30 m (Voortreffelijke gelegenheid om de voortdurende veranderingen in de posities van de Jupitermanen heel duidelijk en heel snel binnen enkele minuten vast te stellen)

8 Rakendebedekking van de ster SAO 80100 aan de donkere rand van de Maan in de onmiddellijke nabijheid van een lijn lopende door Oignies-en-Thiérache, Marche-en-Famenne en Kalterherberg (D) rond 1 h 40 m

10 De Maan in het apogeum (op 405 426 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 29’28”) om 4 h

Venus (-4,5) 2° ten zuiden van de ster Regulus [Alfa Leo (+1,3)] om 5 h

De Maan 6° ten noorden van Venus (-4,5) om 10 h

11 De smalle sikkel van de Maan, Venus (-4,5) en Regulus [Alfa Leo (+1,3)] als een mooie rechthoekige driehoek een beetje boven het sterrenbeeld Gemini. Ook in deze hemelse streek, de ster δ Gem (+3,5) op een kleine 1° ten zuidwesten van de komeet 103P/Hartley (+7) om 4 h

12 De komeet 103P/Hartley door zijn perihelium in het sterrenbeeld Gemini op 1,064 astronomische eenheid (ae) of 159,2 miljoen kilometer van de Zon

14 Ringvormige zonsverduistering, onzichtbaar in België en in Europa, van 15 h 04 m tot 20 h 55 m

Nieuwe Maan om 17 h 55 m

17 De planetoïde 1998HH49 (+13) van het Apollo-type op het dichtst bij de Aarde op 0,007861 ae of 1171 duizenden kilometer – drie keer de afstand Aarde-Maan – met een relatieve snelheid tot de Aarde van 15 km/s om 0 h

18 De Maan in bedekking 1° ten noorden van de ster Antares om 13 h (om nauwelijks een tiental graden boven de horizon)

20 Mercurius in bovenconjunctie met de Zon om 6 h

De Maan op zijn grootste declinatie (-28°19’28”) om 9 h 43 m, meest negatieve waarde in 2023

22 Eerste Kwartier van de Maan om 3 h 29 m

Rakende bedekking van de ster SAO 189657 aan de donkere rand van de Maan in de onmiddellijke nabijheid van een lijn lopende door Mons, Brussel en Turnhout rond 19 h 45 m

23 Eerst in het sterrenbeeld Virgo vanaf de 17 september en daarna in het sterrenbeeld Libra vanaf de 31 oktober, treedt de Zon in het teken Schorpioen om 16 h 21 m

Festival van de satellieten van Jupiter (-2,9) : van 18 h 36 m, aanvang van een overgang van de schaduw van J I (Io) tot 22 h 16 m met de wederverschijning op het einde van een bedekking van J III (Ganymedes), zes specifieke momenten betreffende deze twee Jupitermanen

Venus (-4,4) op haar grootste westelijke elongatie (46°25’) om 23 h

24 De Maan 6° ten oosten van Saturnus (+0,7) om 18 h 30 m

26 De Maan in het perigeum (op 364 873 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 32’ 44”) om 3 h

27 De komeet 103P/Hartley (+7,5) 12 boogminuten ten noordoosten van de ster Bèta Cnc (+3,5) in de westelijke ‶schaar” van de Kreeft

28 Gedeeltelijke maansverduistering, zichtbaar in België, van 17 h 59 m tot 22 h 29 m, met Jupiter (-2,9) 6° ten oosten van de Maan rond de tijd van het maximum (Een mooi zicht ! ) [Gegevens voor Ukkel : Grootte van de verduistering : 0,128 – Intrede in de bijschaduw : 17 h 59,9 m/Hoogte : +16° – Intrede in de kernschaduw : 19 h 34,4 m/+30° – Maximum van de verduistering : 20 h 14,0 m/36° – Uittrede uit de kernschaduw : 20 h 53,6 m/+42° – Uittrede uit de bijschaduw : 22 h 28,3 m/+51°]

29 De Maan 3° ten noorden van Jupiter (-2,9) om 7 h (?) (Ondergang van de Maan om 7 h 13 m en ondergang van Jupiter om 6 h 57 m !)

30 Wederverschijning aan de donkere maanrand van de ster 57 Delta Ari (Botein) (+4,3) om 0 h 28,3 m (h = 59°)

Uranus (+5,6) in conjunctie 2,5° ten zuiden van de Maan om 2 h 30 m

Zichtbaarheid van de planeten

Zichtbaar met het blote oog : Venus, Jupiter, Saturnus

Met telescoop of binoculair : Mercurius, Uranus, Neptunus

Onzichtbaar : Mars

Mercurius (-1,0/-0,8), maar tijdens de eerste dagen van de maand, ’s morgens in het sterrenbeeld Virgo, komt de 1 om 4 h 18 m, de 15 om 5 h 42 m en de 31 om 7 h 09 m of respectievelijk 1 h 24 m en 0 h 23 m voor, en 0 h 37 m na de Zon op

Venus (-4,5/-4,3), ’s morgens in het sterrenbeeld Leo en op haar grootste westelijke elongatie op 23 oktober, komt de 1 om 1 h 45 m, de 15 om 1 h 51 m en de 31 om 2 h 10 m op

Mars (+1,7/+1,5) gaat door de meridiaan de 1 om 12 h 28 m, de 15 om 12 h 08 m en de 31 om 11 h 46 m door, dus niet waarneembaar

Jupiter (-2,8/-2,9), een groot deel van de nacht in het sterrenbeeld Aries, komt de 1 om 18 h 31 m, de 15 om 17 h 34 m en de 31 om 16 h 25 m op

Saturnus (+0,6/+0,7), een deel van de nacht tot zijn ondergang in het sterrenbeeld Aquarius, komt de 1 om 16 h 18 m, de 15 om 15 h 22 m en de 31 om 14 h 19 m op

Uranus (+5,7/+5,7), tijdens een groot deel van de nacht in het sterrenbeeld Aries, gaat door de meridiaan de 1 om 2 h 25 m, de 15 om 1 h 29 m en de 31 om 0 h 23 m door

Neptunus (+7,8/+7,8), tijdens een groot deel van de nacht boven de horizon tot zijn ondergang in het sterrenbeeld Pisces, gaat door de meridiaan de 1 om 22 h 48 m, de 15 om 21 h 50 m en de 31 om 20 h 48 m door

Voor diegenen die meer informatie willen :

Jaarboek 2023 van de Koninklijke Sterrenwacht van België KSB (te koop aan 13,00 EUR bij de KSB)

Hemelkalender 2023 van de Vereniging Voor Sterrenkunde VVS (http://www.vvs.be)