November 2022 (In de hemel van)

OPGELET : De tijdstippen zijn gegeven in Wereldtijd UT (voor Ukkel). Men moet TWEE uur (EEN uur vanaf 30 oktober om 1 h UT) bijtellen om de plaatselijke tijd te bekomen.

Belangrijke hemelverschijnselen

1   Eerste Kwartier van de Maan om 6 h 37 m

De Maan 4° ten zuiden van Saturnus (+0,7) om 17 h

2   De satelliet J IV (Callisto) enige van de vier heldere satellieten van Jupiter (-2,8) zichtbaar van 20 h 50 m tot 23 h 15

3  Vroegste zonneculminatie van het jaar (11 h 26 m 07,6 s te Ukkel) en grootste positieve waarde (+ 16 m 26,4 s) van de tijdsvereffening (Zie 11 fébruari 2022)

4   De Maan 2° ten zuiden van Jupiter (-2,8) om 20 h

8   Totale maansverduistering, onzichtbaar in België, van 8 h 00 m tot 13 h 58 m

     Volle Maan om 11 h 02 m

Mercurius in bovenconjunctie met de Zon – dus niet waarneembaar – om 17 h

9  Uranus (+9,6) in oppositie met de Zon – dus waarneembaar tijdens de hele nacht – om 8 h

11 Saturnus (+0,7) in kwadratuur – op 90° oostelijke elongatie van de Zon – dus nog een tijdlang aan de avondhemel zichtbaar

12 De kleine planeet (27) Euterpe (+9,0) in oppositie met de Zon – dus waarneembaar gedurende de hele nacht, bv. Vanavond bijna 4° ten oosten van Uranus (+5,6) in het sterrenbeeld Aries

13 J III (Ganymedes) in wederverschijning aan de oostrand van Jupiter (-2,7) op het einde van een bedekking door de planeetschijf om 16 h 46 m en zichtbaar voor een anderhalf uur met een nieuwe verdwijning in een begin van verduistering in de schaduw van Jupiter om 18 h 18,1 m en een nieuwe wederverschijning op het einde van dez verduistering om 21 h 02,5 m

     De Maan in het sterrenbeeld Gemini 2° ten zuiden van de ster Pollux [Bèta Gem (+1,2)] rond 23 h 40 m en morgen vroeg rond 4 h precies in het verlengde van de lijn Castor [Alfa Gem (1,6)] – Pollux

14 De Maan in het apogeum (op 404 924 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 29’30”) om 7 h

16 Laatste Kwartier van de Maan om 13 h 27 m

18 De heldere satellieten van Jupiter (-2,7) alle vier ten westen van de planeet vanmorgen

     De kleine planeet (115) Thyra (+9,7) in oppositie met de Zon in het sterrenbeeld Perseus

’s Ochtends rakende bedekking van de ster SAO 99443 (+8,5) in de onmiddellijke nabijheid van een lijn lopende door Brûly-de-Pesche, Paliseul en Mersch (L)

21 De Maan 3° ten noorden van de ster Spica [Alfa Vir (+1,2)] om 5 h

     De kleine planeet (324) Bamberga (+9,1) in oppositie met de Zon in het sterrenbeeld Perseus

22 Smalle maansikkel boven de zuidoostelijke horizon rond 6 h (Opkomt van de Maan om 5 h 04 m en verlicht gedeelte van 0,05 en opkomst van de Zon om 7 h 09 m met een duur der burgerlijk  schemering van 37 min)

     Eerst in het sterrenbeeld Libra vanaf 31 oktober en daarna eerst in het sterrenbeeld Scorpius vanaf de 23 november en later en het sterrenbeeld Ophiuchus vanaf 30 november, treedt de Zon in het teken de Schutter om 8 h 20 m

23 De planetoïde 2005 LW3 in doorgang in de buurt van de Aarde op 1,140 miljoen kilometer om 10 h, rond drie maal de Aarde-Maan afstand [2005 LW3 is een object van ongeveer 160 m en een asteroïd van de Apollo-type d.w.z. die de aardbaan kruist en dus “potentieel gewaarlijk” maar – op dit moment – nog niet ingeschreven op de risicolijst. Object van magnitude 14-15 met een baan lopende door de sterrenbeelden Pegasus, Andromede, Pisces en ten slotte Triangulum

     Nieuwe Maan om 22 h 57 m

24 Jupiter (-2,6) stationair

26 De Maan in het perigeum (op 362 826 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 32’56”) om 2 h

30 Eerste Kwartier van de Maan om 14 h 37 m

Zichtbaarheid van de planeten

Zichtbaar met het blote oog : Mars, Jupiter, Saturnus

Met telescoop of binoculair : Uranus, Neptunus

Onzichtbaar : Mercurius, Venus

Mercurius (-1,2/-0,6), in bovenconjunctie met de Zon op 8 november, gaat door de meridiaan de 1 om 11 h 10 m, de 15 om 11 h 42 m en de 30 om 12 h 25 m door, dus niet waarneembaar

Venus (-3,9/-3,9), gaat door de meridiaan de 1 om 11 h 37 m, de 15 om 11 h 52 m en de 30 om 12 h 12 m door, dus niet waarneembaar

Mars (-1,3/-1,8), ’s avonds boven de oostelijke horizon in het sterrenbeeld Taurus komt de 1 om 18 h 22 m, de 15 om 17 h 15 m en de 30 om 15 h 52 m of respectievelijk 2 h 04 m, 1 h 19 m en 0 h 11 m na de Zonondergang op

Jupiter (-2,8/-2,6), ’s avonds boven eerst de zuidelijke dan de zuidwestelijke horizon in het sterrenbeeld Pisces tot zijn ondergang in de tweede helft van de nacht, gaat door de meridiaan de 1 om 20 h 59 m, de 15 om 20 h 02 m en de 30 om 19 h 02 m door

Saturnus (+0,6/+0,8), ’s avonds boven de zuidwestelijke horizon in het sterrenbeeld Capricornus tot zijn ondergang in de eerste helft van de nacht, gaat door de meridiaan de 1 om 18 h 25 m, de 15 om 17 h 31 m en de 30 om 16 h 37 m door

Uranus (+5,6/+5,7), in oppositie met de Zon op 9 november en dus de hele nacht boven eerst de zuidelijke en den de zuidwestelijke horizon in het sterrenbeeld Aries, gaat door de meridiaan de 1 om 0 h 09 m, de 15 om 22 h 59 m en de 30 om 21 h 59 m door

Neptunus (+7,8/+7,9), ’s avonds en een deel van de nacht boven de zuidelijke dan de zuidwestelijke horizon in het sterrenbeeld Aquarius, gaat door de meridiaan de 1 om 20 h 34 m, de 15 om 19 h 38 m en de 30 om 18 h 39 m door

Voor diegenen die meer informatie willen :

Jaarboek 2022 van de Koninklijke Sterrenwacht van België KSB (te koop aan 13,00 EUR bij de KSB)

Hemelkalender 2022 van de Vereniging Voor Sterrenkunde VVS (http://www.vvs.be)