December 2020 (In de hemel van)

December 2020 (In de hemel van)

OPGELET : De tijdstippen zijn gegeven in Wereldtijd UT (voor Ukkel). Men moet EEN uur bijtellen om de plaatselijke tijd te bekomen.

Belangrijke hemelverschijnselen

1 Begin van de weerkundige winter 2020 en van het klimatologische jaar 2021

2 Mars door de klimmende knoop van zijn baan om 3 h

4 De Maan 4° ten zuiden van de ster Pollux [Bèta Gem (+1,2)] om 1 h

5 De Maan 2,5° ten noorden van de open sterrenhoop Praesepe (M44) om 1 h

7 De kleine planeet (16) Psyche (+9,4) in oppositie met de Zon in het sterrenbeeld Taurus om 20 h (Op te zoeken met behulp van een kleine kijker)

8 Laatste Kwartier van de Maan om 0 h 37 m

Van 4 tot 17 december, optimale periode voor de waarneming gedurende de tweede helft van de nacht van de meteorenzwerm Geminiden (vallende sterren) – door gunstige omstandigheden (geen storend maanlicht : Volle Maan op 14 december) – met een theoretische maximum activiteit voorzien ongeveer op 14 december rond 1 h (Verlichte gedeelte van de maanschijf : 0,01 – Zenithal Hourly Rate ZHR = 140)

12 De Maan in niet waarneembare conjunctie met Venus (-4,0), 0,8° ten noorden ervan, om 21 h (onder de horizon)

De Maan in het perigeum (op 361 773 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 33’02’’) om 21 h

13 Bedekking van de ster 8 Bèta Sco (+2,6) door de Maan in ongunstige omstandigheden met voor Ukkel verdwijning om 6 h 52 m slechts 6° boven de horizon en aan de grens van de terminator (verlichte zijkant) en wederverschijning aan de donkere rand om 7 h 29 m ofwel kort voor Zonsopkomst (7 h 37 m)

14 Totale zonsverduistering, onzichtbaar in België en in Europa, van 13 h 34 m tot 18 h 53 m

Nieuwe Maan om 16 h 17 m

17 De Maan 3° ten zuiden van Jupiter (-2,0) om 4 h

De Maan 3° ten zuiden van Saturnus (+0,6) om 5 h

20 Mercurius in bovenconjunctie met de Zon – dus niet waarneembaar – om 3 h en overigens op het verst van de Aarde op 17 december op 1,4488 astronomische eenheid (ae) of 217 miljoen kilometer

21 Wintersolstitium : het middelpunt van de Zon bereikt de lengte 270°00’00’’ en zijn grootste zuidelijke declinatie (-23°26’14’’), per definitie het begin van de astronomische winter – kortste dagen in het noordelijk halfrond van de Aarde – om 10 h 02 m. Eerst in het sterrenbeeld Ophiuchus vanaf de 30 november en daarna in het sterrenbeeld Sagittarius vanaf de 18 december, op dit ogenblik treedt de Zon in het teken de Steenbok.

Jupiter (-2,0) in geocentrische conjunctie met Saturnus (+0,6), 0,1° ten zuiden ervan, om 14 h (Waar te nemen boven de zuidwestelijke horizon, kort na het vallen van de avond met een verrekijker)

Deze conjunctie tussen “trage” planeten is een relatief zeldzame gebeurtenis aangezien dergelijke benaderingen (aan de hemel) of meer precies heliocentrisch (zie 2 november 2020) tussen Jupiter en Saturnus hebben slechts om de 20 jaar plaats (in feite 19 jaar en 10 maanden). De geocentrische conjuncties (dus gezien vanaf de Aarde) van deze twee planeten – wat vandaag het geval is – komen van nature voor rond de data van hun heliocentrische conjuncties. De geocentrische conjunctie van vandaag is een relatief nauwe benadering : de kortste hoekafstand tussen Jupiter en Saturnus vindt vandaag om 18 h 21 m plaats en is 0°06’06” [Merk op dat er voor de periode tussen de jaren 1000 en 3000 slechts 8 conjuncties of benaderingen minder dan 0°09′ zijn, waaronder 2 minder dan 0°03′ : op 5 maart 1226 (0°02’08’’) en op 25 december 2874 (0°02’19’’), het andere zes hebben waarden tussen 0°05’10’’ en 0°06’47’’].

Eerste Kwartier van de Maan om 23 h 41 m

23 De Maan 6° ten zuiden van Mars (-0,5) om 18 h

24 De Maan in het apogeum (op 405 012 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 29’30’’) om 17 h

26 De Maan 6° ten zuiden van de open sterrenhoop Plejaden (M45) om 21 h

De kleine planeet (79) Eurynome (+10,3) slechts 20’’ ten zuiden van de ster 11 Ori (+4,6) om 23 h 22 m (Op te zoeken met een goede sterrenatlas en een flinke kijker)

27 De Maan 4,5° ten noorden van de ster Aldebaran [Alfa Tau (+0,9)] om 20 h

29 Nacht van 29 op 30 december : langste Volle Maan nacht in 2020 (Te Ukkel : opkomst van de Maan op late namiddag van 29 december en ondergang op de ochtend van 30 december : ofwel een duur van 16 uur en 11 minuten)

30 Volle Maan om 3 h 28 m

Zichtbaarheid van de planeten

Zichtbaar met het blote oog : Venus, Mars, Jupiter, Saturnus

Met telescoop of binoculair : Uranus, Neptunus

Onzichtbaar : Mercurius

Mercurius (-0,8/-1,0), in bovenconjunctie op 20 december, gaat door de meridiaan de 1 om 10 h 49 m, de 15 om 11 h 26 m en de 31 om 12 h 16 m door, dus niet waarneembaar

Venus (-4,0/-3,9), ’s morgens boven de zuidoostelijke horizon eerst in het sterrenbeeld Libra en later in dat van Ophiuchus, komt de 1 om 4 h 47 m, de 15 om 5 h 30 m en de 31 om 6 h 13 m of respectievelijk 2 h 36 m, 2 h 09 m en 1 h 32 m voor de Zon op

Mars (-1,1/-0,2), ’s avonds eerst boven de zuidoostelijke horizon en later boven de zuidelijke horizon in het sterrenbeeld Pisces tot na middernacht, gaat door de meridiaan de 1 om 20 h 01 m, de 15 om 19 h 21 m en de 31 om 18 h 40 m door

Jupiter (-2,0/-2,0), in conjunctie met Saturnus op 21 december, ’s avonds boven de zuidwestelijke horizon bijna tot het einde van de maand eerst in het sterrenbeeld Sagittarius en later in dat van Capricornus voordat het geleidelijk verdwijnt in de glans van de ondergaande zon, gaat de 1 om 19 h 02 m, de 15 om 18 h 23 m en de 31 om 17 h 39 m of respectievelijk 3 h 22 m, 2 h 46 m en 1 h 52 m na de Zon onder

Saturnus (+0,6/+0,6), in conjunctie met Jupiter op 21 december, ’s avonds boven de zuidwestelijke horizon tot het midden van de maand eerst in het sterrenbeeld Sagittarius en later in dat van Capricornus voordat het geleidelijk verdwijnt in de glans van de ondergaande zon, gaat de 1 om 19 h 14 m, de 15 om 18 h 27 m en de 31 om 17 h 33 m of respectievelijk 3 h 34 m, 2 h 50 m en 1 h 46 m na de Zon onder

Uranus (+5,7/+5,7), een groot deel van de nacht boven de horizon tot zijn ondergang in het sterrenbeeld Aries, gaat door de meridiaan de 1 om 21 h 19 m, de 15 om 20 h 22 m en de 31 om 19 h 19 m door

Neptunus (+7,9/+7,9), slechts tot ongeveer 15 december, ’s avonds boven de horizon tot zijn ondergang in het sterrenbeeld Aquarius, gaat de 1 om 23 h 55 m, de 15 om 22 h 57 m en de 31 om 21 h 55 m onder

Voor diegenen die meer informatie willen :

Jaarboek 2020 van de Koninklijke Sterrenwacht van België KSB (te koop aan 13,00 EUR bij de KSB)

Hemelkalender 2020 van de Vereniging Voor Sterrenkunde VVS (http://www.vvs.be)