November 2020 (In de hemel van)
OPGELET : De tijdstippen zijn gegeven in Wereldtijd UT (voor Ukkel). Men moet EEN uur bijtellen om de plaatselijke tijd te bekomen.
Belangrijke hemelverschijnselen
1 De kleine planeet (8) Flora (+8,0) in oppositie met de Zon om 7 h [Op te zoeken met een kleine kijker in de buurt van de veranderlijke dubbelster Gamma Cet (+4/+6) in het sterrenbeeld Cetus in enkele dagen tot het maanlicht niet meer stoort – Kortste afstand tot de Aarde : 0,8760 astronomische eenheid (ae) of 131 miljoen kilometer op 31 oktober en overigens kortste afstand tijdens de periode 1972-2068]
2 Vroegste zonneculminatie van het jaar (11 h 26 m te Ukkel). Grootste positieve waarde (+16 m 27 s) van de tijdsvereffening.
Jupiter in heliocentrische conjunctie (d.w.z. “van de Zon gezien”) met Saturnus. Anders gezegd, vandaag hebben de twee planeten dezelfde lengte op hun banen rond de Zon
De heliocentrische conjunctie tussen de twee planeten verwijst naar de siderische omloopstijden – dat wil zeggen “in relatie tot de sterren” – van elk van de planeten, namelijk respectievelijk ongeveer 4333 dagen voor Jupiter en 10759 dagen voor Saturnus wat leidt tot een verbinding tussen de twee planeten gemiddeld elke 19,86 jaar. De vorige heliocentrische conjunctie vond plaats op 22 juni 2000 en de volgende zal plaatsvinden op 7 december 2040. Deze ongelijke tijdsintervallen tussen de twee planeten zijn een direct gevolg van de excentriciteit van hun respectievelijke baan: 0,0484 voor Jupiter en 0,0542 voor Saturnus.
(Volgende geocentrische conjunctie : zie 21 december 2020)
3 De Maan 4,5° ten noorden van de ster Aldebaran [Alfa Tau (+0,9)] om 8 h
6 De Maan 4° ten zuiden van de ster Pollux [Bèta Gem (+1,2)] om 20 h
7 De Maan 2,5° ten noorden van de open sterrenhoop Praesepe (M44) om 20 h
8 Laatste Kwartier van de Maan om 13 h 46 m
10 Mercurius (-0,4) op zijn grootste westelijke elongatie – 19,1° ten westen – van het middelpunt van de zonneschijf, om 17 h (Gunstige omstandigheden voor een ochtendverschijning)
12 De Maan 3° ten noorden van Venus (-4,0) om 21 h
13 De Maan 7° ten noorden van de ster Spica [Alfa Vir (+1,2)] om 3 h
De Maan 2° ten noorden van Mercurius (-0,6) om 21 h
14 Smalle maansikkel rond 6 h 10 m, slechts 23 uren voor het tijdstip van de Nieuwe Maan (Op te zoeken met een verrekijker door uitstekende weersomstandigheden boven de oostzuidoostelijke horizon in een mooie samenstand met Venus (-4,0), Mercurius (-0,6) en de ster Spica (+1,2) in de buurt – Te Ukkel, Maansopkomst om 5 h 32 m en Zonsopkomst om 6 h 57 m]
De Maan in het perigeum (op 357 837 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 33’24’’) om 12 h
15 Nieuwe Maan om 5 h 07 m
Venus (-4,0) 4,1° ten noorden van de ster Spica [Alfa Vir (+1,2)] om 13 h (Kortste angulaire afstand tussen de planeet en de ster – 3°50’ – op 16 november te 19 h]
19 De Maan 2,5° ten zuiden van Jupiter (-2,1) om 9 h
De Maan 3° ten zuiden van Saturnus (+0,6) om 15 h (en in de buurt van Jupiter en Saturnus ’s avonds rond 17 h)
21 Eerst in het sterrenbeeld Libra vanaf de 31 oktober en daarna eerst in het sterrenbeeld Scorpius vanaf de 23 november en later in het sterrenbeeld Ophiuchus vanaf de 30 november, treedt de Zon in het teken de Schutter om 20 h 40 m
22 Eerste Kwartier van de Maan om 4 h 45 m
25 De Maan 5° ten zuiden van Mars (-1,3) om 20 h
27 De Maan in het apogeum (op 405 894 km van de Aarde – Schijnbare diameter : 29’26’’) om 0 h
29 Neptunus stationair om 9 h
30 Volle Maan om 9 h 30 m
Maansverduistering door de bijschaduw, onzichtbaar in Europa, van 7 h 30 m tot 11 h 56 m (Maximum van de verduistering om 9 h 43 m en grootte in de bijschaduw 0,85)
Zichtbaarheid van de planeten
Zichtbaar met het blote oog : Mercurius, Venus, Mars, Jupiter, Saturnus
Met telescoop of binoculair : Uranus, Neptunus
Onzichtbaar : –
Mercurius (+1,1/-0,8), op zijn grootste westelijke elongatie op 10 november, tot ongeveer 27 november ’s morgens boven de zuidoostelijke horizon (pas op niet te verwarren met Venus duidelijk helderder en verder van de Zon aan de hemel), komt de 1 om 5 h 23 m, de 15 om 5 h 11 m en de 30 om 6 h 22 m respectievelijk 1 h 12 m, 1 h 48 m en 1 h 00 m voor de Zon op
Venus (-4,0/-4,0), ’s morgens boven de horizon tussen het oosten en het zuidoosten in het sterrenbeeld Virgo en in conjunctie met de ster Spica (+1,2) op 15 november, komt de 1 om 3 h 18 m, de 15 om 3 h 59 m en de 30 om 4 h 44 m op
Mars (-2,1/-1,1), ’s avonds en tot lang na middernacht boven de zuidwestelijke horizon in het sterrenbeeld Pisces, gaat door de meridiaan de 1 om 21 h 59 m, de 15 om 20 h 59 m en de 30 om 20 h 05 m door
Jupiter (-2,2/-2,0), ’s avonds boven de zuidwestelijke horizon en steeds dichter bij Saturnus [begin van de maand : 5° – einde van de maand : 2°] in het sterrenbeeld Sagittarius, gaat door de meridiaan de 1 om 16 h 29 m, de 15 om 15 h 43 m en de 30 om 14 h 56 m door
Saturnus (+0,6/+0,6), ’s avonds boven de zuidwestelijke horizon en steeds dichter bij Jupiter [begin november : 5° – eind november : 2°] in het sterrenbeeld Sagittarius, gaat door de meridiaan de 1 om 16 h 50 m, de 15 om 15 h 59 m en de 30 om 15 h 05 m door
Uranus (+5,7/+5,7), ’s avonds en een groot deel van de nacht boven de horizon tussen het zuiden en het zuidwesten tot zijn ondergang in het sterrenbeeld Aries, gaat door de meridiaan de 1 om 23 h 23 m, de 15 om 22 h 24 m en de 30 om 21 h 23 m door
Neptunus (+7,8/+7,9), ’s avonds en een deel van de nacht boven de horizon tussen het zuiden en het zuidwesten tot zijn ondergang in het sterrenbeeld Aquarius, gaat door de meridiaan de 1 om 20 h 15 m, de 15 om 19 h 19 m en de 30 om 18 h 20 m door
Voor diegenen die meer informatie willen :
Jaarboek 2020 van de Koninklijke Sterrenwacht van België KSB (te koop aan 13,00 EUR bij de KSB)
Hemelkalender 2020 van de Vereniging Voor Sterrenkunde VVS (http://www.vvs.be)